Grote meta-analyse: wat ze precies onderzochten
De studie, gepubliceerd in 2024 in het prestigieuze Journal of Retailing (wetenschappelijk tijdschrift), is uitgevoerd door Australische onderzoekers. Zij deden een uitgebreide meta-analyse van maar liefst 71 studies uit 17 landen, met in totaal ongeveer 11.000 deelnemers. Het samenbrengen van zo veel onderzoeken en verschillende bevolkingsgroepen versterkt de algemene geldigheid van de bevindingen.
De gedetailleerde analyse legt een fenomeen bloot dat de auteurs het ‘contantloos effect’ noemen. Volgens de onderzoekers zorgen gedigitaliseerde betalingen voor hogere uitgaven vergeleken met transacties in contanten. Alhoewel het effect door de onderzoekers als “zwak, maar significant” wordt beschreven, geeft het wel degelijk inzicht in hoe technologie ons koopgedrag verandert.
Waarom digitale betalingen zorgen voor meer uitgaven
Waarom geven mensen dan meer uit met een kaart? Richard Whittle, econoom bij de Salford Business School, stelt dat het gemak van kaartbetalingen impulsieve aankopen bevordert. “Het gemak van betalen met een betaalkaart kan consumenten ertoe brengen te besteden zonder na te denken en dingen te kopen die ze niet echt nodig hebben,” zegt Whittle.
Stuart Mills, docent economie aan de University of Leeds, legt uit dat contant geld directe en zichtbare feedback geeft over wat je uitgeeft. Die “pijnlijke” ervaring van daadwerkelijk geld zien of voelen bij een contante betaling ontbreekt bij digitale systemen. Daardoor neemt het bewustzijn van uitgaven af, omdat bij digitale betalingen de onmiddellijke visuele of tactiele kostenervaring wegvalt.
Wat dit betekent en aanbevelingen
De gevolgen van deze bevindingen zijn breed. De onderzoekers hopen dat hun werk een groot publiek bereikt, waaronder de academische wereld, consumenten, detailhandelsprofessionals en beleidsmakers. Ze willen mensen aan het denken zetten over hoe contantloze betaalmethoden de uitgaven kunnen beïnvloeden. Dat bewustzijn kan leiden tot voorlichtingscampagnes en beleidsvorming rond betaalmethoden en consumentenbescherming.
Voor consumenten is het zinvol om je betaalgewoonten nog eens onder de loep te nemen en je uitgavenpatroon kritisch te bekijken. Als lezer word je ook uitgenodigd om je eigen ervaring te delen: hebt u ooit gemerkt dat u meer uitgeeft met een kaart dan met contant geld? Zulke observaties kunnen een goed vertrekpunt zijn om je eigen gedrag te veranderen.
Op die manier laat de studie niet alleen zien hoe moderne betalingssystemen ons psychologisch en economisch beïnvloeden, maar zet ze ons ook aan het denken over hoe we als individu en als samenleving door dit digitale tijdperk kunnen navigeren.
